On-chain và Off-chain trong blockchain là gì ?

Giao Dịch Trên Chuỗi (On-Chain) Là Gì?

Trong lĩnh vực blockchain, "On-chain" là thuật ngữ dùng để chỉ những hoạt động hoặc giao dịch được thực hiện và lưu trữ trực tiếp trên Blockchain. Mỗi giao dịch trên On-chain được ghi nhận lại công khai trên sổ cái, đảm bảo tính công khai minh bạch và rất khó có thể thay đổi.

Giao dịch trên chuỗi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính toàn vẹn và an toàn của mạng blockchain, nên một block chain chuẩn cần phải có các đặc điểm như sau:

• Minh Bạch: Mọi giao dịch đều được ghi nhận công khai, cho phép bất kỳ ai cũng có thể tra cứu và xác minh.

• Bất Biến: Một khi dữ liệu được ghi lên blockchain, nó không thể bị thay đổi hoặc xóa, tăng cường độ tin cậy.

• Bảo Mật: Nhờ cơ chế mã hóa và sự đồng thuận (Pos, Pow,...)của các nút trong mạng, giao dịch trên chuỗi rất khó bị tấn công hoặc thao túng.

Onchain không những lưu trữ các giao dịch tài chính mà còn lưu trữ nhiều loại dữ liệu khác nhau tùy vào thuộc tính hay chức năng trong blockchain:

• Dữ liệu giao dịch : đóng vai trò là cuốn sổ cái Ledger lưu trữ toàn bộ thông tin của các giao dịch

• Hợp đồng thông minh (smart contract) bao gồm các mã lệnh tự động thực thi các điều kiện trong hợp đồng tài chính

• NFT (Non-Fungible Token)

Cách hoạt động của On-Chain

Hoạt động on-chain là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự phối hợp của nhiều yếu tố công nghệ, trong đó dữ liệu được ghi lại trên blockchain để đảm bảo tính minh bạch, bảo mật và phi tập trung.

• Bước 1: Khởi tạo giao dịch – Người dùng tạo yêu cầu giao dịch (chuyển tiền, mua tài sản số, ký hợp đồng thông minh,...) và ký bằng khóa riêng để xác minh quyền sở hữu, đảm bảo chỉ chủ sở hữu hợp pháp mới được phép thực hiện.

• Bước 2: Truyền tải giao dịch – Giao dịch đã ký được gửi qua mạng lưới blockchain, các nút (node) sẽ xác minh và chuyển tiếp để toàn bộ mạng lưới ghi nhận, xác nhận và lưu vào blockchain.

• Bước 3: Xác minh giao dịch – Giao dịch được các thợ đào hoặc validator xác minh tùy theo cơ chế đồng thuận (PoW, PoS,...), bao gồm kiểm tra chữ ký số và số dư; nếu hợp lệ, giao dịch sẽ được đưa vào một khối mới.

• Bước 4: Tạo và thêm khối – Các giao dịch hợp lệ được gom thành một khối chứa thông tin giao dịch trong một khoảng thời gian; thợ đào hoặc validator sẽ xác minh và thêm khối mới này vào blockchain.

• Bước 5: Ghi lại giao dịch – Khi khối được thêm vào blockchain, giao dịch được ghi lại vĩnh viễn, không thể thay đổi, lưu trữ trên toàn mạng lưới để đảm bảo tính phi tập trung, minh bạch và có thể kiểm tra công khai.

• Bước 6: Xác nhận giao dịch – Mỗi khối mới thêm vào giúp giao dịch nhận một xác nhận; càng nhiều xác nhận, giao dịch càng an toàn và không thể đảo ngược, nhờ cơ chế đồng thuận và mã hóa đảm bảo tính bảo mật, toàn vẹn và minh bạch.

Ưu điểm của On-chain

Độ tin cậy cao, giao dịch được xác minh bởi nhiều validator, giảm thiểu rủi ro gian lận.

Bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra lịch sử giao dịch, phù hợp với các hệ thống cần sự minh bạch.

Cơ chế mã hóa và phân tán giúp bảo vệ dữ liệu trước các cuộc tấn công.

Hạn Chế của On-Chain

Tốc Độ Chậm: Việc xác minh và ghi dữ liệu lên blockchain có thể mất thời gian, đặc biệt khi mạng đông đúc.

Chi Phí Cao: Phí giao dịch (như phí gas trên Ethereum) có thể tăng vọt trong giai đoạn nhu cầu cao.

Khả Năng Mở Rộng: Blockchain chính có giới hạn về số lượng giao dịch có thể xử lý cùng lúc, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn.

Cho đến hiện nay mặc dù đã xuất hiện Layer 2 hay các Roll-up, nhưng cho đến hiện tại vẫn chưa có chain nào có khả năng bảo mật và tốc độ cao với một chi phí thấp hoạt động một cách hiệu quả.

Ứng Dụng Thực Tế của On-Chain

Giao dịch trên chuỗi là nền tảng cốt lõi của nhiều hệ sinh thái blockchain và đóng vai trò quan trọng trong nhiều ứng dụng khác nhau. Chúng được sử dụng để chuyển giao tiền mã hóa xuyên biên giới giữa các ví hoặc giữa các chuỗi khác nhau, giúp thúc đẩy tính kết nối và thanh khoản toàn cầu.

Ngoài ra, giao dịch on-chain còn là công cụ để thực thi các hợp đồng thông minh (smart contracts) trên các nền tảng như Ethereum, Solana, BSC,... đảm bảo tính tự động, minh bạch và không thể sửa đổi của các thỏa thuận.

Bên cạnh đó, giao dịch trên chuỗi còn được dùng để lưu trữ dữ liệu quan trọng như lịch sử giao dịch hoặc thông tin sở hữu tài sản, góp phần đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật trong quản lý tài sản kỹ thuật số.

Giao Dịch Ngoài Chuỗi (Off-Chain) Là Gì?

Off-chain là khái niệm dùng để chỉ các hoạt động hoặc giao dịch được thực hiện bên ngoài blockchain.

Khác với các giao dịch On-chain, vốn được ghi lại trực tiếp trên blockchain và công khai cho mọi người, các giao dịch Off-chain diễn ra ở một môi trường riêng biệt, giúp giải quyết nhiều hạn chế của blockchain truyền thống.

Mục Đích của Off-Chain

Các giải pháp ngoài chuỗi được phát triển nhằm cải thiện hiệu quả của blockchain, tập trung vào ba khía cạnh chính:

• Khả Năng Mở Rộng : Khi số lượng giao dịch tăng, blockchain chính có thể trở nên quá tải. Off-chain giúp giảm bớt gánh nặng bằng cách xử lý một phần lớn các giao dịch bên ngoài.

• Tốc Độ: Giao dịch ngoài chuỗi thường nhanh hơn đáng kể, phù hợp cho các tình huống cần xử lý tức thời.

• Chi Phí: Việc ghi dữ liệu lên blockchain thường tốn kém. Off-chain giảm chi phí bằng cách hạn chế số lượng giao dịch cần ghi nhận trên chuỗi.

Ví dụ cụ thể : Chuỗi Bên (Sidechains) là các blockchain độc lập, liên kết với chuỗi chính. Tài sản có thể được chuyển qua lại giữa hai chuỗi, cho phép xử lý giao dịch nhanh hơn.

Những điểm khác biệt so với On-chain

• Giao dịch được xử lý nhanh chóng, phù hợp với các ứng dụng cần tốc độ cao như thanh toán vi mô.

• Giảm thiểu phí giao dịch, đặc biệt hữu ích trong các mạng lưới như Ethereum, nơi phí gas có thể rất cao.

• Một số thông tin giao dịch không cần công khai, tăng cường quyền riêng tư cho người dùng.

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích nhưng Off-chain cũng có một số nhược điểm:

• Phụ Thuộc Vào Bên Thứ Ba: Một số giải pháp Off-chain yêu cầu sự tham gia của các bên trung gian, có thể làm giảm tính phi tập trung.

• Rủi Ro Bảo Mật: Độ an toàn của giao dịch phụ thuộc vào cách thiết kế của giải pháp ngoài chuỗi.Và cả những thách thức về đồng bộ dữ liệu khi đưa dữ liệu từ Off-chain lên On-chain.

Tóm lại, Off-chain là nơi các giao dịch sẽ được thực hiện và ghi nhận ở song song với các chain hoặc bên thứ ba, sau đó họ sẽ tổng hợp dữ liệu lại và đưalên On-chain để ghi nhận. Trong quá trình đó, sẽ có rủi ro là bên thứ ba có thể sẽ có những hành động không minh bạch với số liệu trước khi đưa dữ liệu lên On-chain, thì rất khó để phát hiện ra.

Ứng Dụng Thực Tế

Các giải pháp Off-chain được sử dụng rộng rãi trong các hệ sinh thái được biệt là Bitcoin và Ethereum để giải quyết vấn đề tắc nghẽn mạng. Chúng hỗ trợ xử lí các giao dịch nhỏ lẻ qua một bên thứ 3 những giao dịch này tạm thời sẽ được xử lí Off-chain và sau đó được tổng hợp lại đưa lên ghi nhận trên On-chain nên giúp cho các mạng lưới On-chain giảm được tải trọng từ đó giúp các mạng lưới On-chain trở nên nhanh hơn.

Lời kết và nhận xét

On-chain và Off-chain là hai mảnh ghép quan trọng, bổ trợ lẫn nhau trong các giao dịch trên blockchain. Giao dịch trên chuỗi (On-chain) mang đến sự minh bạch, bảo mật và bất biến, là nền tảng vững chắc cho niềm tin trong thế giới số. Trong khi đó, các giải pháp ngoài chuỗi (Off-chain) như kênh thanh toán và sidechain mở ra cánh cửa cho tốc độ nhanh, chi phí thấp và khả năng mở rộng vượt trội.

Các dự án sidechain hoạt động song song như Liquid Network, Rootstock hay MegaETH đã và đang cách mạng hóa cách mà chúng ta tương tác với blockchain, từ chuyển tiền nhanh chóng, phát triển dApps, đến ứng dụng DeFi và game. Dù mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, sự kết hợp hài hòa giữa On-chain và Off-chain với sự hỗ trợ của sidechain, chính là chìa khóa để blockchain không chỉ là công nghệ của tương lai, mà còn là giải pháp tài chính thực tiễn, đưa chúng ta đến gần hơn với một hệ sinh thái tài chính và ứng dụng phi tập trung toàn diện, hiệu quả!

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Thông tin được trình bày trong bài viết này là nhận định cá nhân của tác giả trong lĩnh vực tiền mã hóa. Đây hoàn toàn không phải là lời khuyên tài chính hay đầu tư. Mọi quyết định đầu tư đều nên dựa trên sự cân nhắc kỹ lưỡng danh mục cá nhân và mức độ chấp nhận rủi ro của bạn. Quan điểm trong bài viết không đại diện cho lập trường chính thức của nền tảng. Chúng tôi khuyến nghị người đọc tự nghiên cứu và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào.

Tổng hợp và phân tích bởi HCCVenture

Tham gia tổ chức HCCVenture tại đây : https://linktr.ee/holdcoincventure